ja, mits….

stressdagboek

In mijn stressdagboek schrijf ik over stress onder andere: een situatie waarvan je denkt dat je deze niet aan kunt. Mijn klant van vanmiddag had dit woord onderstreept. Dat denken, daar zat bij hem de kneep. In zijn hoofd speelt van alles af. Zegt hij van alles en is hij assertief. In werkelijkheid durft hij vaak niet voor zichzelf op te komen. En te zeggen wat hij voelt. Natuurlijk vroeg ik waardoor dit komt. Dat wist hij dondersgoed. Omdat hij zich veel te veel aantrekt van de mening van de ander. Hij is bang dat de ander boos op hem wordt of hem niet meer aardig vindt. En dingen inslikken voorkomt vervelende gesprekken en situaties. Het levert hem dus iets op. Maar het kost hem ook veel. Hij zegt namelijk vaak ja als hij nee bedoelt. En komt vervolgens zelf in de knel met de dingen die hij wil(de) doen. Dit geeft veel ontevredenheid en stress. En kost energie. Een mooie kluif om samen aan te werken. Daarop kwam hij zelf met een lijstje dat hij ergens tegenkwam. De 10 grondrechten van assertiviteit van Manuel Smith uit zijn boek: ‘Als ik nee zeg, voel ik me schuldig’.

tien assertieve grondrechten

Ik heb de grondrechten in eigen woorden opgeschreven. En vertel daarbij wat een mogelijke strategie kan zijn om je deze rechten toe te eigenen.

1. Ik mag nee zeggen. Natuurlijk kom je niet veel verder in je leven en werken, als je voortaan op ieder verzoek nee zegt. Maar zeg jij ook te vaak te gemakkelijk en snel ja? Oefen dan op nee zeggen. Wil je iets echt niet, dan zeg je bijvoorbeeld “nee, dank je” of “nee, dat past niet in mijn planning”. Je zult gaan merken dat dit heel vaak geen enkel probleem oplevert. Op je werk is de “ja, mits” een hele mooie vind ik zelf. Hiervoor is het belangrijk, dat jij zelf altijd een goed overzicht hebt en houdt van alles wat je onder handen hebt. Zodat je, bij een nieuw verzoek, de afweging kunt (laten) maken welke taak je gaat doen en welke je gaat laten liggen. Dus ja, mits taak a van project b 3 weken kan blijven liggen. Of ja, mits je hulp krijgt van collega c. Overleg dit met je leidinggevende. Zodat hij of zij de keuze maakt en niet jij loopt te jongleren. 
2. Ik hoef geen excuses of verklaring voor mijn gedrag te geven. Jij leeft volgens je eigen normen en waarden. Toch? Dus jij weegt af of jouw gedrag hierbinnen past. Als dat zo is, hoef je je niet naar anderen toe te verontschuldigen.
3. Ik bepaal zelf of ik een oplossing moet zoeken voor de problemen van een ander. Past mooi bij nee zeggen. Maar ook bij het beschermen van jouw grenzen en energie. En de afweging of je de ander helpt door oplossingen te verzinnen. Hij/zij heeft er vast meer aan om zelf te leren. Met vallen en opstaan.
4. Om met elkaar te kunnen omgaan, hoef je me niet aardig te vinden. Vind jij iedereen aardig? Vast niet. Dus een ander heeft ook het recht om jou niet aardig te vinden. Jouw pakketje aan eigenschappen en interesses kan zover van de zijne liggen, dat jullie simpelweg geen klik hebben. Prima toch? En uit goed fatsoen kan je met respect met elkaar omgaan waar dat gevraagd wordt. Zeker als collega’s hoef je niet elkaars beste vrienden te zijn.
5. Ik mag fouten maken en er zelf de verantwoordelijkheid voor te dragen. Fouten maken mag. Vergissen is menselijk. Je bent nu eenmaal geen robot of computer. Van andere mensen mag je verlangen dat je de kans krijgt om zelf een oplossing te zoeken. Zodat jij ervan kunt leren.
6. Ik mag van mening veranderen. Uiteraard! Meningen, gedachten en gevoelens staan niet in beton gegoten toch? Dus heb je ja gezegd en denk je later nee? Zeg dat dan gewoon. Beter een oprechte nee dan een valse ja.
7. Ik mag mijn behoeften en wensen uiten. Ja dit mag. Je mag jouw wensen en behoeften eerst leren kennen. En dan mag je hiernaar leven. Er vooruit komen. Dan weten anderen precies wat ze aan je hebben. En jij voelt je een stuk gelukkiger en gezonder.
8. Ik mag onlogische beslissingen nemen. Jij mag je gevoel volgen. En op basis daarvan beslissingen nemen. Of dat nu onlogisch is of niet.
9. Ik hoef me niets aan te trekken van de mening van de ander over mij. Klopt als een bus! Iedereen die jou kent heeft een mening over jou. Net als dat jij een mening over hen hebt. Sons op basis van één blik of woord. Lekker ongenuanceerd en op basis van gevoel. En dat is prima. Gun je de ander die ruimte. Gun deze ook aan jezelf!
10. Ik mag ervoor kiezen om soms niet assertief te zijn. Een heerlijke regel vind ik zelf. Soms wil je gewoon even niks vinden, zeggen of doen. De boel de boel laten. Een ander de kastanjes uit het vuur laten halen. Of alles op zijn beloop laten. Laat maar eens gaan.

een mening…. 

Mijn klant van vanmiddag vond nummer 6 en 9 mooi: ik mag van mening veranderen en ik hoef me niks aan te trekken van de mening van anderen. Alleen al de zinnen hardop uitspreken, hielp. Om daarna op te schrijven wat dit dan voor hem persoonlijk betekende, wat het hem op zou leveren en hoe hij hier vorm aan zou kunnen geven.

Welke grondrechten van assertiviteit spreken jou aan? Waar kan je wel iets meer van gebruiken?